Maarif fədailərinin xatirəsinə həsr olunmuş muzey

 “Milli ənənələrimizin nə qədər dəyərli olduğunu dünyaya gələn yeni nəsillərə çatdırmaq və onları bu ənənələr ruhunda tərbiyə etmək üçün muzeylər lazımdır və bu muzeyləri qoruyub saxlamaq vətəndaşlıq borcumuzdur.”

                                                                                                          Heydər Əliyev

Tədbir Mahmudov 2011-ci ilin iyulunda yaşa görə işdən getsə də, o, əti-qanı ilə, iliyi-sümüyü ilə bağlandığı bu peşədən ayrıla bilmir və heç kəs də onu bu sevimli və vurğunu olduğu işindən ayıra bilməz.

Tədbir müəllim çoxdan arzusunda olduğu “Təhsil muzeyi”nin yaradılması işini reallaşdırmaq məqsədilə Təhsil nazirliyinə və rayon rəhbərliyinə rəsmi müraciət etdi. Aldığı bu müsbət cavab onu çox sevindirdi. Əlbəttə, bu iş çox çətinliklərdən sonra  başa gəldi. 2010-cu ilin 15 yanvarında muzeyin ictimai əsaslarla yaradılması haqqında  RTŞ-si xüsusi əmr də imzaladı, şəhər 2 saylı tam orta məktəbin istifadə olunmayan sahəsində 3 münasib otaq da ayrıldı.

         Tədbir müəllim kimdir?

Tədbir Abdulalı oğlu Mahmudov 1937-ci lin avqust ayının 14-də Neftçala rayonunun Züd-Ost Qoltuq kəndində anadan olmuş, həmin kənddəki 7 illik məktəbi bitirdikdən sonra 26 Bakı komissarı adına – indiki Mirqurbanlı kənd orta məktəbində təhsilini davam etdirdi. 1955-ci ildə orta məktəbi bitirib. 1956-cı ildən kənd kitabxanasında əmək fəaliyyətinə başladı. 1957-ci ildə yerli Sovetlərə seçkilər zamanı Neftçala şəhər sovetinə deputat seçilərək, əvvəl sovet və komsomol işlərində çalışdı. O, 1960-cı ildə BDU-nun filoloji fakultəsində qiyabi yolla təhsilini davam etdirdi. Ötən əsrin 60-cı illərindən sonra taleyini bütövlükdə pedaqoji işə bağladı.

Tarixdən bəllidir ki, 1973-cü ildə Ulu Öndərimiz, böyük siyasətçi Heydər Əliyevin bilavaistə təşəbbüsü və qayğısı ilə Neftçala müstəqil rayon kimi fəaliyyət göstərməyə başladı.

Həmin ildə rəhbərlik Tədbir Mahmudovu dəvət edərək Züd-Ost Qoltuq kənd 8 illik məktəbinə direktor vəzifəsinə təklif  etdilər. Uzun illər başlı-başına buraxılmış, uşaqları şəhərin ayrı-ayrı məktəblərinə dağılmış bu məktəbin vəziyyətini Tədbir müəllim yaxşı bilirdi. Doğulduğu kəndin və oxuduğu məktəbin acınacaqlı vəziyyətini nəzərə alıb işləməyə razılıq verdi.

Az bir  müddətdə məktəbdə görülən işlər, təlim-tərbiyədəki uğurlar geridə qalmış bu təhsil müəssisəsinin simasını tamamilə dəyişdi və rayonun ən qabaqcıl təhsil ocaqlarından biri oldu. Məktəb uğurlarına görə 1976-cı ildə orta məktəbə  çevrildi. Bu, bütün müəllim və kənd əhalisinin sevinci ilə qarşılandı.

Qısa bir vaxtda  təhsilimizə, gənc nəslin təlim-tərbiyəsinə məhəbbətlə verilən bu töhfələr, təlimdəki uğurlu göstəricilər rayon rəhbərliyinin və nazirliyin nəzərindən yayına bilməzdi. Bu yüksək səviyyəli uğurlara, nəticələrə görə Təhsil Nazirliyi tərəfindən 1977-ci ilin 2 noyabrında Tədbir müəllim “Qabaqcıl maarif xadimi” kimi yüksək ada layiq görüldü. Tədbir müəllim bu gün də fəxr edir ki, həmin mükafatı ona uzun illər Təhsil Naziri işləmiş böyük maarifçi, gözəl insan akademik Mehdi Mehdizadə şəxsən təqdim etmişdir.

1977-ci ilin 21 noyabrında bütün bu müsbət keyfiyyətlərinə, bacarıq və təşkilatçılığına görə rayon rəhbərliyinin təqdimatı ilə RTŞ-nin müdiri vəzifəsinə təsdiq olunmaq üçün Təhsil naziri akademik M.Mehdizadə Tədbir müəllimi qəbul edib, şəxsi işini nəzərdən keçirir, fəaliyyəti ilə tanış olur, onun fəaliyyəti naziri razı salır və heç bir sorğu-sual aparmadan Neftçala rayon Təhsil şöbəsinə müdir vəzifəsinə təsdiq edir.

Tədbir müəllim düz 15 il təhsil şöbəsində fasiləsiz sədaqətlə, şəffaflığı, düzlüyü meyar tutaraq işləyib. Rəhbərlik etdiyi həmin illərdə 15 müasir tipli, bir layihə əsasında məktəb binasının, 8 körpələr evi-uşaq bağçasının tikilməsinə nail olub.

1992-ci ilin hadisələri, hakimiyyət dəyişiklikləri Təhsil Şöbəsindən də yan keçmədi. Heç bir səbəb olmadan Tədbir müəllimi də Təhsil Şöbəsindən uzaqlaşdıraraq, rayondakı 151 nömrəli Texniki peşə məktəbinə direktor təyin etdilər. Bu, Tədbir müəllimin ürəyincə olmasa da, məktəbdə uzun illər tökülüb qalmış problemlərin həllinə çalışmaq lazım idi. O, kollektivin gücü ilə bu problemlərin həllinə çalışdı və bunlara nail oldu.

1999-cu ilin avqust ayının 14-də Təhsil Naziri Misir Mərdanov Tədbir müəllimi nazirliyə dəvət etdi və Neftçalada təhsilin geri qaldığını, orada xaos yarandığını bildirərək ona yenidən Neftçala təhsilinə rəhbərlik etməyi tövsiyə etdi. Beləliklə, Tədbir müəllim 1999-cu ilin 18 avqustundan yenidən Təhsil Şöbəsinin müdiri vəzifəsində işləməli oldu.

Onun ikinci dəfə Təhsil şöbəsinə gəlişi müəllimlər tərəfindən çox böyük sevinc hissi ilə qarşılandı. Tədbir müəllimin gördüyü uğurlu işlər rayonda canlanmaya səbəb oldu. Təkcə 1999-2000-ci tədris ilində 6 yeni məktəbin açılması böyük bir hadisə idi. Bu 110-120 iş yerinin açılması, şəhərdə şagird sıxlığının qarşısının alınması demək idi.

6 yeni məktəbin açılması, onların avadanlıqla təmin olunması, maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi böyük məsuliyyət idi. Tədbir müəllim deyir ki, 12.06.2000-ci ildə rayonumuzun  millət vəkili, Milli Məclis sədrinin birinci müavini Arif Rəhimzadəyə müraciət edib ondan səlahiyyətindən istifadə edərək köməklik göstərməyi xahiş etdim və çətinlikləri ona ətraflı danışdım. Arif müəllim elə yanımdaca Baş Nazirin birinci müavini Abid Şərifovla telefon əlaqəsi saxlayaraq vəziyyəti ona çatdırdı. 13.07.2000-ci il tarixdə Abid Şərifovun  N17/N-8-11/12 nömrəli sərəncamı ilə dövlət tikinti komitəsinin  anbarından 40 milyon manatlıq əvəzsiz avadanlıq alınmasına nail olduq.

Mən Tədbir müəllimin çox böyük  məhəbbətlə yaratdığı “Təhsil muzeyi”ndə çox olmuşam, keçirilən bütün tədbirlərdə iştirak etmişəm. Çox maraqlı və zəngin bir muzeydir. Bu illər ərzində mən özüm də Tədbir müəllimlə birgə, onun rəhbərliyi altında işləmişəm. Onun əmri ilə iki dəfə orta məktəb direktoru və digər məsul vəzifələrdə çalışmışam.

Muzeyin giriş hissəsi “Heydər Əliyev” guşəsi ilə açılır. Orada ilk növbədə Ümummilli Lider H.Əliyevin yağlı boya ilə kətan üzərində işlənmiş iri həcmli, əzəmətli və canlı şəkli ilə qarşılaşırsan, sol tərəfdə isə dünyanın, eləcə də, ölkəmizin görkəmli şəxsiyyətlərinin H.Əliyev haqqındakı məhəbbət dolu fikirləri ilə, daha sonra dövlət atributları ilə tanış olursan.

“Təhsil muzeyi” iki münasib zaldan, bir xidmət otağından ibarətdir. Tədbir müəllimlə birinci zala daxil oluruq. Burada xalqımızın VIII-XVII əsirlərdə yaşamış klassiklərinin şəkiləri, haqqlarında məlumatlar, XIX-XX əsrlərdə yaşamış həyatlarını bütövlükdə xalq təhsilinə  təmənnasız həsr etmiş Azərbaycanın ilk fədakar və cəfakeş maarifçilərinin yağlı boya ilə kətan üzərində nəfs şəkildə çəkilmiş şəkiləri və məlumatları diqqəti cəlb edir. Tədbir müəllim bir qayda olaraq hər gün burada olur, onların-A.Bakıxanov, M.F.Axundzadə, H.B.Məlikov Zardabi, H.Z.Tağyev, Mirzə Cəlil, N.Nərimanov, S.M.Qənizadə, R.Əfəndiyev, C.Ə.Şirvani, M.Ə.Sabir, A.Şaiq və digərlərinin ruhları ilə salamlaşır və dualar oxuyur.

Muzeyin ikinci zalında isə 1930-40-cı illərdə təhsillə yaşayıb, təhsillə nəfəs alan fədakar qadınlarımızdan Ayna Sultanova, Məlikova –Abayeva Hənifə xanım, Əfəndizadə Şəfiqə, Ağayeva Xədicə, Ummügülsüm Rəsulzadə, (yazıçı Seyid Hüseynin həyat yoldaşı, Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin əmisi qızı), Vəzirova Sara Nəcəf qızı-Nəcəf bəy Vəzirovun qızı və digərlərinin şəkiləri, barələrində məlumatlar qorunub saxlanılır.

Bunlardan başqa Neftçala rayonunda məktəblərin və təhsilin yaranmasında məxsusi xidmətləri olmuş Mirzə Abdulhəsən Axundov, Sadıq Sadıqov, məşhur müğənni Anatollu Qəniyevin atası Mirzə Heydər Qəniyev, əməkdar müəllimlərdən Abdulhəmid Axundov, Akif Cəfərov, Abduləhməd Sultanov və digərlərinin də haqlarında toplanmış eksponatlar və zəngin materialar diqqətimi cəlb edir.

Muzeydə 1988-ci ildən çap olunan məşhur “Molla Nəsrəddin” jurnalının orjinalının birinci cildi də mühafizə olunur.

Muzeydə uzun illər Təhsil Naziri işləmiş, dünənə, bu günə və gələcəyə öz şərəfli həyat yolu ilə örnək olan akademik Mehdi Mehdizadə haqqında toplanmış maraqlı məlumatlar, disklər, çəkilmiş filimlər, 1993-cü il 29 yanvardaAzərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində keçirilən 90 ilik yubleyin kaseti, həmin yubleydə Tədbir müəllimin alqışlarla qarşılanan çıxışı da saxlanılır.

“Təhsil muzeyi”ndə görkəmli şəxsiyyətlərin yubileylərinin keçirilməsi artıq ənənəyə çevrilmişdir. Nizami Gəncəvinin 870, MF.Axundzadənin 200, H.Məlikov Zərdabinin 170 illik yubileyləri, hər il Ulu Öndərimiz Heydər Əliyevin yubileyi, Beynəlxalq Ana dili və 18 may Beynəlxalq muzeylər günü bir qayda olaraq rayon miqyasında təntənəli surətdə qeyd edilib. Muzey məktəblə müntəzəm əlaqə saxlayır, ədəbiyyat və tarix dərsləri bir qayda olaraq muzeydə keçirilir.

Muzeyin çox maraqlı gələcək planları ilə də tanış oldum. Gələcəkdə burada “Heydər Əliyev məktəbi”, “Hardan başlanır Vətən?”, “Azəbaycançılığı necə başa düşürsən?”, “Vətəndaşlıq nədir?”, “Sən Azərbaycan üçün nə etmisən?” və digər məsələlər üzrə dərnəklər və mühazirələr təşkil ediləcəkdir. Tədbir müəllim dedi ki, muzeylə rayon rəhbərliyi də maraqlanır, keçirilən tədbirlərdə iştirak edirlər. Milli Məclisin Regional Məsələlər Komitətəsinin sədri, millət vəkili Arif Rəhimzadə dörd dəfə Muzeydə olmuş, 50-dən artıq elmi, bədii, siyasi kitablar da hədiyyə etmişdir. Tədbir müəllim bunları da əlavə edərək bildirdi ki, Muzeylə bağlı rayonun İcra başçısı cənab İ.Vəliyevlə görüşmüş, İcra başçısı problemlərin həlli, xüsusilə ştatla bağlı müvafiq təşkilatlara göstəriş də vermişdir.

Bunu da öyrəndim ki, Tədbir müəllimin müraciəti əsasında, Mədəniyyət və Turizm Naziri hörmətli cənab Əbülfəs Qarayev 14 aprel 2014-cü il tarixdə Neftçala “Təhsil muzeyi”nin rayonun Tarix-Diyarşunaslıq muzeyinin filialına çevrilməsi barədə 197 saylı əmr də  imzalamışdır. Bütün bunlara baxmayaraq muzeyin ştat məsələsi problem olaraq qalır.

Tədbir Mahmudovun əməyi Dövlət tərəfindən qiymətləndirilmişdir. O, əməkdar müəllim, qabaqcıl maarif xadimi, ali kateqoriyalı müəllim, əmək veteranı və bir çox fəxri fərmanlarla təltif edilmişdir. Tədbir müəllim ömrünün 77-ci ilini yaşayır, işləmək, qurub-yaratmaqdan  doymur.  “Təhsil muzeyi”ndə təmənnasız işləyir, biliyini, bacarığını gənclərə verməkdən zövq alır. Bu yolda, 70-in 80-nə qovuşağında ona möhkəm can sağlığı, gördüyü bu xeyirxah işlərdə daha böyük uğurlar arzulayırıq.

Məmmədqasım QASIMOV,

təqaüdçü müəllim, ehtiyatda olan hərbi hissə komandiri