Bir neçə ay əvvəl Şirvanda tədbirlərin birində 21
nömrəli tam orta məktəbin direktrou
Təranə Səmədzadə ilə görüşümüz 2-ci sinifdə
apardığı dərsə təsadüf etdi. Əslində bu, mənim ürəyimcə idi. Müəllimin xarici
dilin tədrisini aşağı siniflərdə hansı səviyyədə
qurduğu, söz ehtiyatını artırmaq, nitqi formalaşdırmaq, ümumən xarici dilə
maraq oyatmaq üçün tətbiq edəcəyi metodikalar mənim üçün maraqlı idi. Məlum
olduğu kimi dilin tədrisində əsas məqam
dərsin davamlılığına, ardıcıllığına nail olmaq, idraki və linqvistik tələbləri yerinə yetirməkdir. Digər bir mühüm məqam isə
sinifdə sərbəst öyrənmə mühiti yaratmaqdır. Şagirdə kifayət qədər sərbəstlik
vermək lazımdır ki, o, öyrəndiklərini dərs prosesində olduğu kimi, məktəbdən kənarda
da tətbiq edə bilsin. Təranə Səmədzadənin dərsində müşahidə etdiyim ən mühüm məqamlardan
biri elə bu idi. O, “Cəngəllik heyvanları” mövzusunda apardığı dərsdə mövzunun
imkanlarından istifadə etməklə həm də balaca fidanların düşüncəsinə
xeyirxahlıq, ünsiyyət mədəniyyəti, ətraf aləmə sevgi toxumları səpə bildi. O,
ilk baxışdan öz peşəsinin mahir ustası olan müəllim təsiri bağılayırdı. Onu
müşahidə etdikcə düşünürdüm ki, istedadlı, şagird mənəviyyatına təsir edə bilən, onu layiqli vətəndaş
kimi formalaşdırmağı bacaran müəllim ən dəyərli mənəvi sərvətdir. O, şagirdlərinə
yanaşması ilə ilk baxışdan özü haqqında belə bir təəssürat yaradırdı. Müşahidələrim
məndə bu qənaəti də yaradırdı ki, müəllim şagirddə biliyə, savada, elmə məhəbbət
oyatdığı kimi, bəşəriyyətə, insanlığa, xeyirxahlığa da sevgi yaradan insandır.
Bu, min il əvvəl də belə idi. Bu gün də belədir. Əsl müəllim hər zaman müasir
olmuşdur. Əsl müəllim hər zaman "kirpikləri ilə od götürüb" bu odu
şagirdinin qəlbində alovlandırmışdır. Bu alovu hələ ikinci sinifdə oxumalarına
baxmayaraq Təranə müəllimin də şagirdlərinin simasından oxumaq mümkün idi.
Dərsin əvvəlində
nümayiş etdirdiyi video-carxda müəllim cəngəllik
heyvanlarını nümayiş etdirməklə mövzu haqqında maraqlı motivasiya yaratdı. Özünün ahəngdar səsi ilə şagirdlərinə qoşulub
oxuyan Təranə müəllim çəkdiyi maraqlı rəsmləri
dərsin müəyyən məqamlarında şagirdlərin istifadəsinə verir, eyni zamanda
onların da rəsm üzərində işləmələrinə şərait yaradırdı. O, xüsusən yeni sözləri
təqdim edərkən şəkillərdən istifadə edir, bununla da sözün şagird yaddaşına
yazılmasına stimul yaradırdı. Əslində bu, Təranə müəllimin yeni sözləri
şagirdinin yaddaşına yazmaq üçün tətbiq etdiyi üsullardan biri idi. Qeyd
etdiyim kimi, o, bu məqsədlə musiqidən, daha sonra isə dialoqdan, eləcə də
kompüterdə nümayiş olunan təsvirlərdən, jestlərdən də istifadə edirdi. Dərs prosesində sanki heyvanlar da dil açır
danışır, musiqinin ecazkar dili ilə özlərindən
bəhs edir, nə yeyib, nə içdiklərindən danışırdılar.
Qeyd edim ki, Təranə Səmədzadə 2-ci sinifdə tədrisi
“İngilis dilinin intensiv tədrisi” layihəsi əsasında həyata keçirir. Bu layihə 21 nömrəli tam orta məktəbin qoşulduğu layihələdən
biridir. Təhsil nazirinin əmrinə əsasən
2008-2009-cu tədris ilindən Bakı şəhərinin 7 pilot məktəbində tətbiq edilən bu layihə 2013-2014-cü tədris ilindən ölkənin
50 pilot məktəbində həyata keçirilməyə başlanmışdır. Layihənin həyata keçirilməsinə
“British Council” tərəfindən də müvafiq dəstək göstərilir. 21 nömrəli tam orta
məktəb artıq iki ildir ki, bu layihəyə qoşulub. Hər il Təhsil Nazirliyi və
“British Council” tərəfindən “21-ci əsrin
müəllimi” layihəsi çərçivəsində Bakı şəhərində və rayonlarda seçilmiş 50 pilot
məktəbdə “İngilis dilinin intensiv tədrisi” layihəsi üzrə 5 günlük təlimlər keçirilir. Azərbaycanın 50
pilot məktəbindən olan ingilis dili müəllimləri bu təlimlərdən bəhrələnərək
müxtəlif təlim metodlarını mənimsəyir ve peşəkar vərdişlərini inkişaf etdirirlər.Təlimlərə
ən yaxşı müəllimlər cəlb edilir. İştirakçı müəllimlərə “Fun English”kitabından
necə istifadə etməyi, mahnı, hekayələr, oyunlar əsasında dərslərin keçirilməsi
yolları, şagirdlərə ingilis dilini əyləncəli yol və vasitələrlə öyrətməyi öyrənirlər.
Onu da qeyd edək ki, müşahidə nəticəsində
seçilmiş ən fəal müəllimlərdən 11 nəfəri 22-30 mart 2015-ci il tarixində Böyük
Britaniyada “21-ci əsrin müəllimi” layihəsi çərçivəsində təlim səfərinə göndərilmişdir.
Sevindirici haldır ki, seçilmiş müəllimlərdən biri də Təranə Səmədzadə idi.
Böyük Britaniyaya təlim səfəri çərçivəsində London və Kembric şəhərlərində olan
Təranə müəllim ingilis dilinin müasir səviyyədə tədrisi metodikası, dərsin
planlaşdırılıması məsələləri, eyni zamanda Britaniya həyat tərzi, mədəniyyəti
ilə yaxından tanış olmuşdur.
Təranə müəllimin dərsi həqiqətən də qeyd olunan
layihədə nəzərdə tutulan təlim metodları əsasında qurulmuşdu. Müəllim ikinciləri
çox məharətlə irəli sürdüyü problem ətrafında işləməyə cəlb edir, onlarda əməkdaşlıq
vərdişlərini formalaşdırmağa çalışırdı. Yeri gəldikcə nümayiş etdirdiyi cizgi
filmi, qısa videoçarxlar da uşaqların yaş səviyyəsinə uyğun hazırlanmaqla, cəlbedici
musiqilər əlavə edilməklə uşaqların zövqünü oxşayırdı. Musiqi ilə ahəngdar şəkildə
səsləndirilən sözləri uşaqlar yeri gəldikcə böyük sevnc hissi ilə təkrarlayırdılar.
Şübhəsiz ki, müəllim bu üsuldan istifadə etməklə şagirdlərin həm söz
ehtiyatlarını atırmağa, həm də sözlərin yaddaşda daha da möhkəmlənməsinə stimul
yaradırdı. Ümumiyyətlə, xarici dil müəllimlərinin bu amildən istifadə ediklərinin
bir neçə dəfə şahidi olmuşam. Şagird bəzən dinləmə materiallarını, tapşırıqlarını öz
müəlliminin deyil, digər danışanın dilindən eşidəndə onu daha yaxşı qavrayır.
Müəllimin çox mükəmməl tələffüzü, nitqi ola bilər, amma şagirdin fərqli səsi
dinləməsi onun xarici dili eşidib-anlama qabiliyyətlərinin formalaşmasını
tezləşdirir. Onu da qeyd edək ki, “İngilis dilinin intensiv tədrisi” layihəsinə
əsasən ibtidai siniflərdə xarici dil 3 saat tədris olunur. Layihəyə əsasən
Kembric universitetinin dərsliklərindən istifadə olunur. Bu dərsliklər
uşaqların dil öyrənmələrinə daha optimal şərait yaradır. Dərslərdə musiqidən,
texnologiyadan, rollu oyunlardan məqsədyönlü şəkildə istifadə olunur.
Müəllimdən yaradıcı yanaşma, mimika və jestlərdən daha çox istifadə etmək,
bədən dili ilə öyrətmək tələb olunur.
Diqqətimi həm də o cəlb edirdi ki, Təranə müəllim
sinfin bütün şagirdlərini fəallaşmağa, birincilik uğrunda mübarizəyə səfərbər
etməyə nail ola bilmişdi. Bunu isə əlbəttə ki, müəllim siniflə uzunmüddətli
birgə fəaliyyət nəticəsində əldə etmişdi. Birinci növbədə xarici dilə maraq
oyadılmışdı. İkincisi sağlam rəqabət mühiti yaradılmışıdı. Üçüncüsü əzmkarlıq,
iradə kimi mühüm keyfiyyətlərin formalaşdırılması istiqamətində addımlar
atılmışdı. Prosesdə də bunu aydın görmək mümkün idi. Ümumiyyətlə, sinifdə
yaradılmış bu mühit idrak fəallığını artırmaqla şagird təfəkkürünün inkişafına
yol açır. Təranə Səmədzadənin pedaqoji fəaliyyətinin əsasını məhz bu prinsip təşkil
edir. O, tərtib etdiyi zəngin əyani vəsaitlər, dinləmə vasitələri, elektron tədris
resursları, testlər, ekskursiyalar,
video-çarxlardan, sinifdənxaric oxu vasitələrindən və s. Istifadə etməklə
şagirdlərinin həm bir şəxsiyyət kimi yetişməsinə, həm də xarici dilin incəliklərinə
hələ kiçik yaşlarından yiyələnmələrinə çalışır.
Təranə Səmədzadənin ömür yolundan sətirlər...
Təranə Səmədzadə 20 oktyabr 1975-ci ildə Şirvan şəhərində
anadan olub. 1992 –ci ildə Şirvan şəhər
10 nömrəli tam orta məktəbi əla qiymətlərlə bitirib. Orta məktəbdə
oxuyarkən kimya fənni üzrə olimpiadanın zona turunda birinci yerə layiq
görülüb.1993-cü ildə Azərbaycan Dillər Universitetinin alman dili fakültəsinə qəbul
olub.1997-ci ilə həmin universiteti bitirib. Həmin ildə Şirvan şəhərindəki 21
nömrəli tam orta məktəbdə ingilis dili müəllimi kimi pedaqoji fəaliyyətə
başlayıb.
2005-2006-cı illər
ərzində Təhsil Nazirliyi və British Council tərəfindən təşkil olunan INSETT təlimlərində iştirak edib,
sertifikatlar alıb. “Lüğətin öyrədilməsi” mövzusunda qrup şəklində layihə
hazırlayaraq təqdim edib. Sülh korpusu konfransında iştirak edib. Həmin təşkilatla
əməkdaşlığa qoşulub. 2013-cü ildən
AzETA-nın (Azərbaycan İngilis dili müəllimləri Assosiasiyası) Şirvan
flialına üzv qəbul edilib.
2014 cu ilin aprel
ayında INEPO-AVRASIYA olimpiadasında rəhbəri olduğu layihəyə görə
şagirdi Cəlal Səmədov və Mehriban İsmayılova 51 ölkə arasında 3-cü yerə layiq görülüb. Fəal müəllim
kimi seçilərək 22-30 mart 2015-ci il tarixlərində İngiltərədə təlim səfərində
olub. Qəbul imtahanlarında fəaliyyətinə görə TQDK-nın təşəkkür məktubunu alıb.
Böyükağa MİKYILLI
No comments:
Post a Comment