Mahiyyə Məmmədlinin çoxdandır ki, tanıyıram.
Mahiyyə müəllimin işi haqqında ilkin təəssüratı
onun müasir dövrün tələbləri, uşaqların zövq və istəkləri nəzərə alınaraq
hazırladığı fənn kabineti yaradır. O, sinfinin tərtibatı ilə şagirdlərinin ətrafında
ahəngdar mühit yaratmağa nail olmuşdu. Bu ahəngdar mühit onu məqsədə doğru
aparırdı. Rəssamın, şairin, yazıçının ilham mənbəyi təbiət
olduğu kimi, müəllimin də ilham mənbəyi sinif otaqları, şagirdlərinin
baxışları, onların ruhi-mənəvi dünyasıdır. Bu dünya ilə təmas qura bilən müəllim
rəssamın yaratdığı şedevr əsərə bərabər istedadlı gənc yetişdirməyi bacarır. Mahiyyə Məmmədli yaradıcı müəllimdir. Yaradıcı müəllimin dərsini həyəcansız izləmək olmur. Təsəvvür edin
ki, müəllimin yaradıcı axtarışlarının nəticəsini ilk olaraq siz seyr edirsiz. Bəlkə
də müəllim kəşfinin şahidi olursuz. Yaxud da təbiətin möcüzəsini müşahidə
edirsiz. Bəhrələr-şagirdlər gözləriniz qarşısında sanki çiçək kimi açılır...
Ümumiyyətlə, Texniki-humanitar təmayüllü liseydə məktəb
rəhbərliyinin tapşırığı əsasında müəllimlər fənn kabinetlərinin tərtibatına
xüsusi diqqətlə yanaşırlar. Sözsüz ki, burada müəllimin yaradıcılıq imkanları
da mühüm rol oynayır. Kabinetdə diqqəti ilk cəlb edən müəllimin yaratdığı
“Kurikulum qatarıdır”. Burada Kurikulumu “Gələcəyə aparan yol” adlandıran müəllim
bu guşədən istifadə etməklə şagirdlərin hüquq və vəzifələri haqqında məlumatlara
da yer vermiş, hikmətli kəlamlarla onların “Gələcəyə aparan yol”unu daha da zənginləşdirmişdir.
Ümumiyyətlə Mahiyyə Məmmədli dərs prosesinə yaradıcı yanaşmaqla, şagirdin öyrənmə
prosesini səmərəli şəkildə həyata keçirməyi bacaran müəllimdir. Dərsdə də bunun
şahidi oldum. İkinci sinifdə apardığı “Kobud” mövzusunun tədrisinə “Ögey Ana”
filmindən fraqmentlə başladı. Fraqmentdə uşaqların bir-birilərinə qarşı
kobudluğu əks olunmuşdu. Bu fraqmentdən sonra şagirdlər artıq dərsdə söhbətin nədən
gedəcəyini özləri aydınlaşdırdılar. Bundan sonra şagirdlər mətni hissə-hissə
oxudular. Müəllimin qoyduğu “Kobudluğun nəticəsi nə ola bilər?” tədqiqat sualı ətrafında
çalışmağa başladılar. Sinif “Mehriban”, “Məlahət”, “Nəzakət”, “Sədaqət”
adlandırılmala dörd qrupa bölündü. Müəllimin mövzunu mənimsətmək üçün qoyduğu
sullara diqqət yetirdikdə görmək mümkündür ki, o, şəxsiyyətin hərtərəfli
inkişafında mənəvi keyfiyyətləri mühüm amil hesab etməklə, şagirdlərinin də məhz
bu istiqamətdə işlərinə şərait yaratmışdır. Məlum olduğu kimi ikinci sinifdə
“Kobud” mövzusunun qəhrəmanı yoldaşlarına, nənəsinə qarşı kobudluqla davranan
Vasifdir. O, ikincilərin həmyaşıdıdır. Mahiyyə müəllim sinifdə problemli
situasiya yaradaraq mövzunun qəhrəmanı haqqında müxtəlif fikirlərin səslənməsinə
nail oldu. İrəli sürülən fikirlər mətndəki obrazın xarakterini açmaqla bərabər,
şagirdlərin də müstəqil fikir yürütmək
bacarıqlarını meydana qoyurdu. Bu, həm də o qənaətə gəlməyə əsas verirdi ki,
Mahiyyə müəllim ikincilərində müşahidə qabiliyyətini formalşadıra bilib. Və
yalnız müşahidə qabiliyyəti deməzdim. Şagirdlərin irəli sürdüyü fikirlər məntiqi
əsaslılığı ilə maraq doğururdu. Hiss olunurdu ki, müəllim şagirdlərinin yaş səviyyəsinə
müvafiq olaraq onların bədii ədəbiyyat oxumalarına da nail ola bilir. Bunu dərsdən
sonrakı söhbətimizdə Mahiyyə müəllim özü də vurğuladı. Qeyd etdi ki, şagirdlərdə
bədii ədəbiyyata maraq yaratmaq ibtidai sinif müəllimlərinin başlıca vəzifələrindəndir.
Şübhə yoxdur, təməl necə qoyulacaqsa, gələcək də onun üzərində inkişaf edəcək.
Mütaliə şagirdlərin nitq inkişafında, dünya görüşünün formalaşmasında, söz
ehtiyatının artmasında mühüm əhəmiyyətə malikdir. Necə ki, Mahiyyə müəllimin
ikincilərində bədii ədəbiyyatın mütalisindən yaranan intellektual inkişafı görmək
mümkün idi.
Diqqəti cəlb edən amillərdən biri də müəllimin dərs
prosesini “Həyat bilgisi”, “İnformatika” ilə əlaqələndirməsi idi. Nəticə
etibarilə şagirdlər mövzunu öyrənməklə yanaşı, davranış qaydalarına yiyələnir,
ünsiyyət mədəniyyəti haqqında məlumat əldə edirdilər. Mahiyyə Məmmədli
şagirdinin mədəni inkişaf səviyyəsini onların intellektual səviyyəsi ilə
paralel olaraq təmin etməyi bacarırdı. O, bəzi hallarda mövzudan kənara çıxmaq,
dərsi həyatla əlaqələndirməklə mövzunun mənimsənilməsi imkanlarını daha da
genişləndirirdi. Eyni zamanda, mövzunun mahiyyətinin daha da açılmasına imkan
yaradırdı. Əslində hər bir müəllim şagidinin simasında əks olunur. Etiraf edim
ki, Mahiyyə müəllimin şagirdlərinin cavablarını, onların mövzuya münasibətlərini
izlədikcə, mənə elə gəlirdi ki, Mahiyyə müəllimin malik olduğu mənəvi cəhətləri
özündə daşıyan şagirdlərlə üz-üzə dayanmışam. Bu da müəllimin uğurudur ki,
şagirdinin mənəvi dünyasında yer tuta, özünün mənəvi ardıcılını yetişdirə bilə.
Mahiyyə Məmmədlinin şagirdlərində müşahidə etdiyim
bir üstün cəhət də onların mövzunun mahiyyətinə varmaq bacarıqları idi. Qrup
işlərinin təqdimatında da bu, müşahidə olunurdu. Şagirdlərin hər biri qoyulmuş
sualları özünəməxsus tərzdə cavablandırırdı. Müəllim sinifdə Vasifin əməllərinin müzakirə meydanını
xatırladan bir mühit yarada bilmişdi. Hər kəs sərbəst şəkildə özünün sərbəst
fikrini söyləyir, nəticəyə gəlir, təkliflər irəli sürürdü. Fikirlər
aydınlaşdıqca kobudluğun nə qədər mənəvi qüsur olduğu meydana çıxırdı. Bir-biri
ilə bəhsə girmiş şagirdlər sanki qarşılarına daha mükəmməl fikirlər söyləməyi məqsəd
kimi qoymuşdular. Etiraf edim ki, sinifdə müəllimin mükəmməl metodiki,
psixoloji yanaşması ilə yanaşı, şagirdlərin də bir-birindən maraqlı cavabları
diqqətimi cəlb edirdi. Onların ahəngdar nitqləri müəllimlərinin nitqinə bənzəyirdi.
Onların hər biri “Gələcəyə aparan yol” qatarının sərnişinləri olmaqla, sanki
doğan günəşi qarşılamaq həvəsi ilə yola çıxmışdılar. Günəş isə onlar üçün elm
qapısı idi.
Dərsin sonrakı mərhələsində şagirdlər şair Zahid Xəlilin
“Lovğa” şeirini oxudular. Şagirdlərin cavablarından, müəllimin verdiyi istiqamətlərdən
belə bir nəticə hasil oldu ki, kobudluğun sonu təkliklə nəticələnir. Gərək
kobudluq etməyəsən, səmimi, mehriban olasan ki, dostların da çox olsun. Əgər
güclüsənsə, bunu gərək yalnız xeyirxah əməllərə sərf edəsən.
Mahiyyə Məmmədlinin bir müəllim olaraq qarşısına
qoyduğu məqsəd şagirdlərində elmə, biliyə, müxtəlif peşələrə maraq oyatmaqla bərabər,
həm də milli-mənəvi dəyərlərimizə, qan yaddaşımıza, tarixi keçmişimizə məhəbbət
hissi formalaşdırmaqdır. Bu məqsədlə sinifdə mütəmadi olaraq təşkil olunan, dəyərlərimizi
aşılanmasını özündə ehtiva edən tədbirlər şagirdlərin sonsuz marağı ilə
qarşılanır. Xocalı soyqrımı. 20 Yanvar faciəsi, 31 mart Azərbaycanlıların
soyqrımı günü, eləcə də əlamətdar günlərdən bəhs edən mövzuların tədrisinə
sinif bütünlükdə xüsusi tədbirlərlə hazırlaşır. Bu kimi tədbirlər silsiləsinə şəhərin
tarix diyarşünaslıq muzeyinə təşkil olunan ekskursiyalar da daxildir.
Şagirdinin mənəvi tərbiyəsini qarşısına məqsəd kimi qoyan Mahiyyə müəllimin bu
səpkili tədbirləri bir nümunə olaraq daim təqdir edilir.
Böyükağa MİKAYILLI
No comments:
Post a Comment