Gələcəyə addım-addım

Bu yazı Pirallahı rayonundakı 231 nömrəli tam orta məktəbin ibtidai sinif müəllimi Nüranə Əliyevanın iş təcrübəsinə həsr olunur.

Müəllimlik daha çox mənəviyyat məsələsidir. Hər bir müəllimin ən ali məqsədi cəmiyyət üçün mənəvi saflığa malik olan şəxsiyyət yetişdirməkdir. Nuranə müəllim dərs prosesində bütün varlığı ilə bu hisslərin aşılanmasına köklənmişdi. Həm də çox çətin bir nüans üzərində dayanmışdı. Onun dərs prosesində irəli sürdüyü prinsip şagirdlərinin mənəvi dünyasının formalaşmasına çalışmaqla bərabər, bu dünyanın təməllərini onların vətən sevgisi üzərində qurmaq istəyi idi. O, yetirmələrini bu hissə doğru addım-addım yaxınlaşdırırdı. Və bu yolda gənc müəllimin ən böyük silahı özünün daxilindən gələn vətən sevgisi və bu sevgini aşılamaq bacarığı idi.

Onun kabinetində hər bir detal yerli-yerində idi. Divarlardan asılmış əyani vəsaitər, müxtəlif mövzulara aid plakatlar rəngarənglik yaradırdı. Hər bir detal özlüyündə nə isə ehtiva edirdi, öyrədirdi. “Kitabqurdu” guşəsində şagirdlər oxuduqları kitablar haqqında məlumatlar yerləşdirirlər. O məlumatlarla tanış olduqda düşünmək olurdu ki, balaca fidanlar il ərzində müəllimlərinin tövsiyəsi ilə maraqlı kitablar oxuyublar.

Azərbaycan dili dərsinin əvvəlində Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimov haqqında video-çarx nümayiş olundu. Video-çarxın tanınmış qiraət ustası, müğənni Şəmistan Əlizamanlının səsi ilə müşaiyət olunması motivasiya üçün stimul yaradırdı. Bunun ardınca müəllimin ünvanladığı suallar videogörüntüdəki bilgiləri həm möhkəmləndirmək, həm də şagirdlərin bu barədə biliklərini yoxlamaq baxımından əhəmiyyətli oldu. Videoda kimi gördünüz? Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimov harada şəhid olub? Xocalı faciəsi haqqında nə deyə bilərsiniz? və s. kimi suallar səsləndirildi. Bu suallar əsasında qoyulan motivasiyadan bəlli oldu ki, dərsin mövzusu “Qarabağ”dır. O da məlum oldu ki, müəllim ötən dərsdə uşaqlara Azərbaycanın əzəli torpağı olan Qarabağ haqqında tədqiqat aparmağı tapşırıb. Əvvəlcə mənə elə gəldi ki, şagirdlər Qarabağ haqqında bildiyimiz ümumi məsələlərdən danışacaqlar. Axı, onlar hələ çox kiçikdirlər. Amma bu, belə olmadı. Kiçikliklərinə baxmayaraq meydana gətirdikləri işlər maraqlı cəhətləri ilə diqqətimi cəlb etdi. Öncə məni sevindirən bu məqam idi ki, Nuranə müəllim şagirdlərinin təşəkkürünə Qarabağ həqiqətlərini əkməklə, həm də onların tədqiqatçı ruhunda böyümələrinə stimul yaradırdı. Məndə belə bir hiss yaranırdı ki, Nuranə müəllimin yetirmələri arasından gələcəkdə həm Qarabağın azadlığı uğrunda döyüşüb özündən söz etdirəcək gənclər, həm də onun tarixini, ədəbiyyatını araşdıracaq alimlər yetişəcək. Təsəvvür edin ki, ikincilərin apardığı tədqiqatlar arasında Qarabağ atları, abidələri, görkəmli şəxsiyyətləri, təbiəti və s. haqqında maraqlı işlərə rast gəlmək mümkün idi. Onlar sözün həqiqi mənasında tədqiqat aparmış və bunu özlərinəməxsus tərzdə təqdim edə bilmişdilər. Bu, sanki bir möcüzə idi.  Nağilları uşaqlara böyüklər danışır. Amma elə məqamlar olur ki, uşaqların danışdıqları da adama nağıl kimi görünür. Nuranə müəllimin şagirdlərinin də Qarabağdan danışdıqları tarixi həqiqət olsa da, nağıl təsiri bağışlayırdı. Axı bunu danışanlar hələ çox kiçik idilər. Qrupların – “Qarabağ”ın, “Vətən”in, “Azadlıq”ın, “Sülh”ün təqdimatında da bu hisslər hakim idi. Cavablar o qədər rəngarəng və maraqlı idi ki, onların  hər birində insan sevgisinin hüdudsuzluğu görünürdü. Onu da sezmək mümkün idi ki, hər hansı bir duyğu olursa olsun, onu hələ körpə ikən düşüncələrə həkk etmək daha mühümdür. Körpəlikdən beynimizə həkk olunan yaxşılıqlar ömrümüz boyu yaddaşımızda yaxşı kimi, pis isə pis kimi qalır. Nüranə müəllimin də məqsədi şagirdlərinin düşüncəsinə böyük bir həqiqəti olduğu kimi həkk etmək idi. Və bunun üçün onun öz yanaşmaları var idi. Məsələn, əgər Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlıqlarını əks etdirən video-çarx sıradan bir vəsait olaraq nümayiş olunsaydı, bunun əhəmiyyəti istənilən səviyydə alınmayacaqdı. Amma Nüranə müəllim bu çarxı Şəmistan Əlizamanlının ecazkar

səsi ilə daha da təsirləndirmişdi. Əgər Şuşa haqqında nümayiş olunan video-çarx yalnız şəkillərdən və faktlardan ibarət olsaydı, müəllim yenə də istəyinə nail ola bilməyəcəkdi. Amma müəllim Şuşanın nümayişini Şuşalı xanəndələrin möcüzəli səsi ilə nümayiş etməklə, şagirdlərin düşüncəsinə Şuşanın tarixi, mədəniyyəti, ədəbiyyatı, görkəmli şəxsiyyətləri ilə yanaşı, Şuşa həsrətinin də rəsmini həkk edə bilmişdi. Elə əsl müəllimlik də şagird qəlbinə sevgi toxumları əkə bilmək bacarığıdır. Dərsin sonunda Nuranə müəllim şagirdlərinə  tank və göyərçin şəkilləri payladı. O bununla demək istəyirdi ki, ermənilər tərəfindən işğal olunmuş torpaqlarımızın sülh yolu ilə azad olunmasını istəyənlər göyərçin, müharibə yolunu istəyənlər isə tank şəklini qaldırsınlar. Ciddi müzakirə aparıldı. Sonda qərara gəldilər ki, torpaqlarımız sülh yolu ilə azad olunmalıdır. Müharibə olmamalıdır. Analar gözüyaşlı, körpələr yetim qalmamalıdır. Amma hər şeyin də son həddi var. Hər bir Azərbaycan gənci torpaqlarımızın müharibə yolu ilə də azad olunmasına həm mənəvi, həm də fiziki cəhətdən hazır olmalıdır.

Nüranə müəllim doğrudanda bir dərs nə qədər imkan verirsə, Qarabağ həqiqətlərini o qədər də balaca fidanlarının düşüncəsinə həkk edə bildi. O, erməni işğalında olan rayonlarımızın tarixi, Qarabağın, Şuşanın hazırkı durumunu, Mübariz İbrahimovun igidliklərini, Xocalı soyqrımını, Azıx mağarasını, Xudafərin körpüsünü uşaqların anlayacağı dildə onlara izah etdi. Və onun hər bir izahatının mahiyyətində irəli sürülən problemin mənəvi tərəflərinin dərk olunması, mənəvi dəyərlərimizin ruha hopdurulması çabaları dayanmışdı.

Nuranə Əliyevanın izlədiyim ikinci dərsi “Həyat bilgisi”ndən “Dövlətçiliyimizin rəmzləri” mövzusu idi. Dərsin əvvəlində müəllim müxtəlif ölkələrin bayraqlarını nümayiş etdirdi. Uşaqlar bu bayraqların fərqli və oxşar cəhətlərini qeyd etdilər. Dövlətin rəmzi olan bayrağı xalqın qürur mənbəyi kimi xarakterizə elədilər. Maraqlı idi ki, şagirdlər bu mövzuya da tədqiqatçılıq nöqteyi nəzərdən yanaşmışdılar. Onlar bayrağımızın tarixini araşdırmış, onun ilk dəfə 1918-ci ildə Azərbaycan Demokratik Respublikasının qurucusu Məmməd Əmin Rəsulzadə tərəfindən qaldırıldığını vurğuladılar. Bayrağımızın üzərindəki rəngləri, onların mənalarını söylədilər. Nuranə müəllim bu mövzunun tədrisinə də geniş aspektdə yanaşaraq bayrağı əslində qəlbimizin ən dərin guşəsində dalğalanan uca bir varlıq kimi təqdim etməyə çalışırdı. O, elə bir hiss aşılamağa çalışırdı ki, bayraq məfhumu hər dəfə səslənəndə ürəkləri həyacana gətirə bilsin. Buna nail olmaq üçün o, dünyanın ən hündür bayrağı olan Azərbaycanın bayraq meydanında dalğalanan üçrəngli bayrağımızı nümayiş etdirdi. Heydər Əliyevin Dünya Azərbaycanlılarının 1-ci qurultayında söylədiyi “Mən həmişə fəxr etmişəm, bu gün də fəxr edirəm ki, mən Azərbaycanıyam” sözləri sanki sinifdə bayraq kimi dalğalanıb, əks səda verdi.

Nuranə müəllimin iş prinsinin digər cəhətlərindən biri problem haqqında öncə şagirdlərinin düşüncələrində təsəvvür yaratmaq bacarığıdır. O, sanki keçəcəyi mövzuda qaldırılan  problemin rəsmini şagirdlərinin beyninə yazır. Bu, ilkin mərhələdir. Rəsm həkk olunduqdan sonra ona, əgər belə demək mümkünsə, can verilir. Dərsdə “Ay” qrupuna bayrağımız haqqında məlumat vermək, Azərbaycan və Türkiyə bayraqlarının fərqli və oxşar cəhətlərini sadalamaq tapşırıldı. “Ulduz” qrupu himnimiz haqqında danışmalı, bayrağımızın şəklini çəkməli idi. “Palıd” qrupuna gerbimizin hansı incəsənət xadimi tərəfindən çəkildiyini müəyyənləşdirmək tapşırıldı. Göründüyü kimi, qoyulan sullar əslində müəllimin şagirdlərinin təsəvvüründə yaratdığı bayraq rəsminin tam olaraq canlandırılması anlamına gəlirdi. Elə verilən cavablar da gözlərimiz önündə Azərbaycan bayrağının canlı obrazını yaradırdı. Hər bir qrup sualı özünəməxsus şəkildə cavablandırmaqla mövzuya böyük maraq göstərdiklərini sübuta yetirməyə çalışırdılar. Onlar Azərbaycan bayrağını xarakterizə etmək üçün yeri gəldikcə şeirdən, musiqidən, mahnıdan istifadə edir, nəhayət bu sevgini kağız üzərinə köçürürdülər. Əslində bununla onlar bayrığımıza olan öz məhəbbətlərini ifadə edirdilər. Müəllim bəzi məqamlarda bayrağı şagirdlərinin nəzərində bütöv Azərbaycan anlamına gətirirdi. Tarixini 1918-ci ildən götürən Azərbaycan bayrağının əslində tarixin daha dərin qatlarından gəldiyini, daha dərin köklərə malik olduğunu sübuta yetirirdi. Buna nail olmaq üçün tarixdə mövcud olmuş Azərbaycan dövlətlərinin bayraqlarını nümayiş etdirirdi. Nüranə müəllim bununla da daha böyük məqsədlərini açırdı: şagirdlərində hələ kiçik yaşlarından tariximizə, eləcə də tarix elminə məhəbbət hissi oyatmaq. Onların hər birinin baxışlarında bu məhəbbəti oxumaq mümkün idi.  Nuranə müəllim bu məqsədə nail olmaq üçün daha bir optimal yoldan istifadə edir. Mütəmadi olaraq Qala kəndində yerləşən açıq səma altında tarix diyarşünaslıq muzeyinə ekskursiyaya gedən şagirdlər burada Azərbaycan tarixinin bəzi məqamları ilə tanış olmaqla, tarixi keçmişimizə məhəbbət, ehtiram ruhunda böyüyürlər.

Bir rəssamın gözəl bir rəsm əsəri ərsəyə gətirməsi üçün yaxşı bir fırçaya, bir xarratın yaxşı bir ev tikməsi üçün yaxşı alətlərə, bir bağbanın yaxşı bir bağ salması üçün yaxşı bir torpaq sahəsinə mailk olması vacibdir. Amma bunlardan əlavə lazım olan ən vacib amil mükəmməl xarakterə, mənəvi gücə malik olmaqdır. Əgər bu güc yoxdursa, nə rəssam, nə xarrat, nə də bağban heç bir əsər yarada bilməz. Bu misalı müəllimə də aid etmək olar. Mükəmməl mənəvi gücə malik olan müəllim zəngin mənəviyyata malik olan gənclik yetişdirə bilər. Müşahidələrim Nüranə Əliyevanı mənə məhz belə bir müəllim kimi tanıtdı...

Əliyeva-Verir Nuranənin ömür yolundan sətirlər...

Əliyeva-Verir Nuranə 1985-ci il iyulun 22-də Füzuli rayonunda anadan olub. 2001-ci ildə Bakı şəhəri, Pirallahı rayonu 168 nömrəli tam orta məktəbi bitirib. Elə həmin il ADPK-nin ibtidai sinif müəllimi fakültəsinə qəbul olub. 2004-cü ildə ADPK-ni başa vuraraq sentyabr ayından Bakı şəhəri Pirallahı rayonu N.S.Teymurov adına 231 nömrəli tam orta məktəbə laborant vəzifəsinə təyin olunub. 2006-cı ildən həmin məktəbin ibtidai sinif müəllimi vəzifəsinə təyin edilib. 2012-ci ildə ibtidai siniflər üzrə metodbirləşmə sədri seçilib. 2012-ci ildə Türkiyənin Anadolu Universitetinin işlətmə fakültəsinə daxil olub. Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi və “Mədəd” təşkilatı tərəfindən təşkil edilmiş İKT-nin təhsil üzrə İntel “Gələcək üçün Təhsil” təlim kursunu müvəffəqiyyətlə bitirib. 2011-ci ildə “İntellekt RM” tədris mərkəində Windows, Word, Excel, Power Point, Publisher (internet) proqramları üzrə kompyuter kursunu müvəffəqiyyətlə başa vurub. 01.02.2013 - 31.05.2015-ci il tarixlərində Bakı Pedaqoji Kadrların İxtisasartırma və Yenidənhazırlanma İnstutunda 98 saatlıq kursu bitirib. 2013-cü ildə “On the basis of traning module-web 2.0 from passive education towards Active norwegian Centre for ICT in Education and ICT 21st Creative Education continuing professional development For successful completion of training for train” (Veb 2 Passiv təhsildən Aktiv təhsilə doğru kursu,Beynəlxalq sertifikat), 2014-cü ildə “Promethean” interaktiv lövhələrdən istifadə üzrə təlim kursunu müvəffəqiyyətlə başa vurub. 28 fevral - 01 mart 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin maliyyə dəstəsyi ilə “İctimai Təşəbbüslərin Dəstəklənməsi” layihəsi çərçivəsində “Müasir təlim metodları və yeni pedaqoji texnologiyaların tətbiqinin region müəlləmlərinə öyrədilməsi təlimində müvəffəqiyyət sertifikatına layiq görülüb. 04-08 may 2015-ci ildə Təhsil Tətqiqatları Mərkəzinin və Norveç Qaçqınlar Şurasının təlim modulları əsasında Təhsil nazirliyinin və Qlobal fondun birgə proqramı əsasında “Həyatı bacarıqlara əsaslanan təhsil” (HBƏT) fənnini tədris edən müəllimlər üçün 16 saatlıq tədris proqramı şərçivəsində keçirilən təlim kursunda iştirak edərək beynəlxalq sertifikat əldə edib. 02-03 may 2015-ci ildə Norveç İKT təlim Mərkəzi və ELTİCT lobarotoriyasının təlim modulu əsasında İnternet resurslarının köməkliyi ilə Web 3 alətlərin tədrisdə rolu kursunda beynəlxalq sertifikata layiq görülüb. 23 may 2015-ci ildə İKT savadlılığının artırılması üzrə təlimlərdə yüksək nəticə göstərən ibtidai sinif müəllimlərinin və inzibati heyətin mükafatlandırılması mərasimində yüksək nəticə göstərdiyinə görə İnnovativ Texnologiyalar və Təhsil Nazirliyi tərəfindən kompyuter və sertifikata layiq görülüb.

   Böyükağa MİKAYILLI