Dünyanın qabaqcıl təhsil sistemləri

Azərbaycan respublikası öz tarixi müstəqilliyinə qovuşandan bəri böyük inkişaf yolunu keçmişdir. Arxada qoyduğumuz bu 24 ildə çox uğurlara nail olmuşuq: dövlətçiliyimiz möhkəmlənmiş, bölgənin ən güclü iqtisadiyyatını qurmuşuq, dünya arenasında nufuz qazanmışıq. Dünya daim dəyişir, inkişaf edir. Dünya dəyişdikcə qarşıda duran məqsədlər, hədəflər də dəyişir. Ölkəmiz dünyanın bir parçası olaraq hər keçən gün muasirləşir, dünyaya daha sıx inteqrasiya edir.  Bütün bu dəyişiklər fonunda dünyanın aparıcı ölkələrində təhsil sahəsinə diqqət getdikcə genişlənir və dövlət siyasətinin əsas prioretetinə çevrilir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İ. Əliyev çıxışlarında dəfələrlə vurğulamışdır: “Ən inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsinə baxsaq görərik ki, o ölkələrin inkişafında ən aparıcı rol oynayan neft, qaz deyil, bilikdir, elmi-texniki tərəqqidir, yeni texnologiyalardır.” Bu baxımdan dünyanın aparıcı ölkələrinin təhsil sistemləri ilə tanış olmaq çox maraqlıdır.

XX ƏSRİN ƏN DƏHŞƏTLİ FACİƏSİ

 Şümrüd kənd tam orta məktəbində Xocalı faciəsi anıldı

Bütövlükdə Azərbaycan  xalqına  qarşı yönəldilmiş Xocalı soyqırımı  öz  ağılasığmaz  qəddarlığı      və  qeyri-insani cəza üsulları ilə bəşər tarixində bir vəhşilik aktıdır.Bu soyqırım eyni   zamanda        bütün  bəşəriyyətə  qarşı  bir   cinayətdir .  

Heydər Əliyev

Azərbaycan xalqı tarixin müxtəlif dönəmlərində erməni şovinistlərinin soyqırım siyasətinə məruz qalmışdır. Xocalı soyqırımı Azərbaycan, eləcə də dünya tarixinə ən dəhşətli və faciəli səhifələrdən biri kimi daxil olmuşdur. 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Xocalıda baş verənlər yaddaşımıza əbədi həkk oldu. Tariximizə qara hərflərlə yazılmış bu günün dünya ictamiyyətinə çatdırılması, faciənin soyqırım kimi tanınması üçün Azərbaycan dövləti təsirli, məqsədyönlü tədbirlər görüb və görməkdədir. Hər il fevral ayının 26-sı Xocalı Soyqırımı Günü kimi qeyd olunaraq ölkəmizdə bu faciəyə həsr olunmuş müxtəlif tədbirlər keçirilir.

Hamı qalib olmaq arzusundaydı

Bakının Nəsimi rayonundakı 164 nömrəli tam orta məktəbdə maraqlı tədbirlərin keçirilməsi artıq ənənə halını alıb. Bu təhsil ocağında müəllim və şagirdlərin təşkilatçılığı ilə keçirilən müxtəlif mövzulu tədbirlər orijinallığı, tərtibat rəngarəngliyi ilə daim diqqəti cəlb edir. Bu tədbirlərə mütəmadi olaraq mən də dəvət alıram. Bu günlərdə məktəbin ibtidai sinif müəllimi Səxavət Yusifzadənin təşkilatçılığı ilə keçirilən daha bir maraqlı tədbirin iştirakçısı oldum. Səxavət Yusifzadə bu tədbiri elə bir səviyydə reallışdırmağa nail olmuşdu ki, sanki onun həyata keçirilməsinə kollektiv əmək sərf edilmişdi.

Qabaqcıl təcrübənin ünvanı: Mingəçevir şəhər Texniki Humanitar Təmüyüllü Lisey

 Müasir məktəbin başlıca vəzifəsi

 

Bir neçə il əvvəl Mingəçevir məktəblərindən yazı hazırlamaq üçün bu şəhərə ezam olunanda tanış olduğum məktəblərdən biri də Texniki Humanitar Təmüyüllü Lisey olmuşdu. Şəhər Təhsil Şöbəsinin müdiri, pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru Sahib Məmmədov ilk görüşümüzdə qeyd etmişdi ki, bu təhsil ocağı şəhərin zəngin ənənələri olan məktəblərindən əldə etdiyi nailiyyətlər baxımından, gənc olsa da,  geri qalmır. Doğrudan da, məktəblə tanışlıqdan sonra bu qənaət özünü doğrultmuşdu.

1990-cı illərin əvvəllərindən etibarən Mingəçevirdə təhsil sahəsində müşaiyət olunan inkişaf meylləri, eləcə də məktəblərdə şagird sıxlığının meydana gəlməsi yeni-yeni təhsil ocaqlarının yaranmasına da yol açırdı. Şəhər 15 nömrəli tam orta məktəb də 1992-ci ildə bu inkişafın bariz nümunəsi olaraq yarandı. Amma şübhəsiz ki, 1953-cü ildə inşa olunmuş binada fəaliyyətə başlayan məktəb maddi-texniki bazanın zəifliyi ucbatından çox çətinliklərlə üzləşdi. Və bu çətinliklər əhatəsində fəliyyətinin ilk illərindən direktor Sahib Məmmədovun rəhbərliyi ilə müasir pedaqoji texnologiyaları təlim-tərbiyə prosesinin aparıcı istiqamətinə çevirən kollektiv  böyük uğurlara imza atmağı bacardı. İki il əvvəl bu təhsil ocağının fəaliyyətinə həsr etdiyim “Yeni

Peşəkarlıq, əzmkarlıq olarsa...

 Şagird o zaman müstəqil düşüncəyə, azad qərarlar qəbul etmək, nəticəyə gəlmək qabiliyyətlərinə mailk olur ki, bütün bunları həm də müəlliminin şəxsiyyətində görsün, ondan əxz etsin. Müəllim bu qabiliyyətləri şagirdinin hisslərində, düşüncələrində cücərtməklə, əslində gələcəyin şəxsiyyətini, vətəndaşını  formalaşdırmaq kimi mühüm bir vəzifəni yerinə yetirir. Bu vəzifənin öhdəsindən isə yalnız özü də vətəndaşlıq xüsusiyyətlərinə malik olan müəllim gələ bilir. Xəyalə Veyisovanın dərsində müşahidə etdiyim ilkin təəssüratlar bunlar idi. Məhz bu xüsusiyyətlər idi ki, Xəyalə Veyisovanın şagirdlərində elmə, təhsilə, bəşəriyyətə, vətənə məhəbbət yaratmışdı. Xəyalə Veyisovanın dərsi şagirdləri üçün dünyanı anlamağın, təbiəti dərk etməyin başlanğınc nöqtəsi idi desəm, məncə yanılmaram. O, sanki bu nöqtədə dayanıb ən mürəkkəb mətləblərin qapısını döyürdü. Şagirdlərinə izah etməyə çalışırdı ki, dünyanın mətləblərini anlamaq üçün elmin çərçivələrindən aşmaq lazımdır. Çərçivədəkiləri hamı bilə bilər. Amma dünyanı dərk etməyin yolu elmi incəliklərə qədər mənimsəməkdən keçir.

Şagird o zaman şəxsiyyət kimi formalaşır ki…

Şagirdlərin elmin əsaslarına yiyələnməsinin ən optimal yolu, heç şübhəsiz ki, dərs prosesinin elmi-metodki yanaşma, müəllim-şagird münasibətlərinin qarşılıqlı anlaşma şəraitində təşkil olunmasından keçir. Elmi təfəkkürə, geniş dünyagörüşünə malik olan müəllim elmi-metodiki, psixoloji-pedaqoji yanaşma nümayiş etdirərək, dərs prosesini şagirdlərinin anlaq səviyyəsində qurmağa, öyrənmə mühitini təmin etməyə nail ola bilər. Əslində dərs prosesinin özəyini də bu mühit təşkil edir. Müəllim öz ətrafında elə bir mühit yaratmağı bacarmalıdır ki, bu, həm öyrənməyə, həm də tərbiyələndirməyə stimul versin.